Απατούρια

Αρχαία τριήμερη γιορτή τωνιωνικών πόλεων. Εκτός από την Έφεσο και την Κολοφώνα, όλες οι άλλες ιωνικές πόλεις, και η Αθήνα, γιόρταζαν τα Α. με μεγάλη λαμπρότητα. Δεν είναι γνωστές πολλές λεπτομέρειες, εφόσον είχε δοθεί θρησκευτικό χρώμα στη γιορτή αυτή. Από τα λίγα στοιχεία που υπάρχουν, είναι πάντως φανερό ότι πρόκειται για πανάρχαιο πανηγυρισμό των Ιώνων, που συνδέεται με τη βαθιά ριζωμένη πίστη των αρχαίων Ελλήνων στο γένος και στη διαφύλαξη της γνησιότητάς του. Τις τρεις ημέρες των Α. γινόταν συγκέντρωση των μελών (φρατέρων) κάθε φρατρίας. Κάποιες λεπτομέρειες της γιορτής δίνει ο Ανδοκίδης στον λόγο του Περί Μυστηρίων. Έτσι, είναι γνωστό ότι στην Αθήνα τα μέλη των φρατριών συγκεντρώνονταν στην Αγορά (στο Πρυτανείο αρχικά και ύστερα στη Θόλο) σε ειδικό σημείο που ονομαζόταν φράτριον. Την πρώτη μέρα γινόταν επίσημο δείπνο. Ακολουθούσε τη δεύτερη μέρα μεγάλη θυσία προς τιμήν του Δία Φρατρίου και της Αθηνάς Φρατρίας, «των κύριων θεών των πατρογονικών θρησκευτικών αδελφοτήτων ή φρατριών». Ιερό όπου λατρεύονταν οι δύο θεοί με την ιδιότητα αυτή υπήρχε στη δυτική πλευρά της αρχαίας Αγοράς της Αθήνας. Την τρίτη μέρα, την επισημότερη και σημαντικότερη του εορτασμού, γινόταν η εγγραφή στους ειδικούς καταλόγους –αφού είχε εγκριθεί πριν από τους πολίτες– των νέων μελών στις φρατρίες· εγγράφονταν ύστερα από ειδική διαδικασία τα παιδιά (αγόρια και κορίτσια) που είχαν γεννηθεί στη διάρκεια του περασμένου έτους –από τον έναν Οκτώβριο έως τον άλλο, στην Αθήνα–, όσοι έφηβοι δεν είχαν εγγραφεί ακόμα στους καταλόγους και, τέλος, οι νεόνυμφες γυναίκες.